VÕ THỊ NHƯ MAI

Trong thời đại mà những dòng tin nóng bỏng chiến tranh, hận thù và sự chia rẽ không ngừng găm sâu vào tâm trí con người, vẫn có một nơi nơi những con chữ không nhằm sát thương mà để chữa lành. Thành phố Medellín (Colombia) chính là nơi như thế — từng gắn liền với bạo lực, khủng bố, nay được tái sinh và trở thành thành trì của hòa bình, đoàn kết đa văn hóa và sức mạnh tinh thần qua thi ca.

Từ ngày 5 đến 12 tháng 7, Medellín sẽ tiếp tục biến mình thành một “bài thơ sống”, chào đón Liên hoan Thơ Quốc tế lần thứ 35, một sự kiện quy mô, mang tính biểu tượng, đã bắt đầu từ năm 1991 như lời tuyên bố rằng ngôn ngữ của lòng trắc ẩn có thể đối đầu với ngôn ngữ của cái chết. Từ những con phố đẫm máu, ban tổ chức đã gieo lên một giấc mơ táo bạo: để thơ ca trở thành cuộc nổi dậy chống lại im lặng, chống lại sự xóa bỏ và tuyệt vọng.

Với chủ đề năm nay đầy tính thôi thúc: “Sự sống sẽ trỗi dậy, giải phóng khỏi sắt thép”, liên hoan quy tụ những nhà thơ từ khắp thế giới, trong đó có nhà thơ được yêu mến của Việt Nam, Trần Hữu Việt. Theo lịch trình, ông sẽ đáp chuyến bay tới Medellín trong ngày hôm nay, mang theo hơi thở thi ca Việt Nam hòa cùng nhịp đập đa ngôn ngữ, đa văn hóa của bạn bè năm châu. Đêm nay, một nhóm các nhà thơ Ả Rập cũng sẽ đến, mở ra một câu chuyện mới trên vùng đất từng đầy đau thương này.

Nhà thơ Trần Hữu Việt cùng nhà sáng lập WPM Fernando Rendón.

Trải qua 35 năm, Liên hoan Thơ Medellín đã khẳng định sức mạnh chữa lành, kết nối và chuyển hóa con người. Từ những năm 1990, khi Medellín bị khủng bố và bạo lực bao trùm, ban tổ chức đã lựa chọn một chiến lược can đảm: đưa thơ ca xuống phố, đến tận các khu dân cư, trường học, công viên, quảng trường… Hơn 2.000 buổi hội thảo, 120 khu phố, 196 quốc gia kết nối qua hàng nghìn bài thơ,  tất cả đã biến Medellín thành trái tim đập rộn ràng của thứ mà họ gọi là “công lý thi ca”: chống chủ nghĩa phát xít, chống hư vô, chống sản xuất hàng loạt sự tuyệt vọng.

Liên hoan cũng trở thành nơi gìn giữ di sản thi ca khổng lồ với hơn 1.400 video, 123 số báo Prometeo, và các dự án kết hợp cùng Phong trào Thơ Thế giới, lan tỏa thông điệp vì hòa bình, bảo vệ môi trường, đoàn kết di dân, và phẩm giá con người.

Trong tháng 7 này, Medellín sẽ vang lên đủ thanh âm của thế giới, tiếng Ả Rập, Pháp, Quechua, Bồ Đào Nha, Swahili, Hàn Quốc, Dari, Tây Ban Nha, và cả tiếng Việt. Những bài thơ cất lên để sát cánh với Gaza, với Sudan, với Amazon và những nơi đang bị đe dọa, nhắc nhở nhân loại rằng khác biệt không phải là mối hiểm nguy mà chính là món quà cần được trân trọng.

Những vần thơ ấy không chối bỏ nỗi đau, mà kiên trì khẳng định tái sinh, như hoa lan vẫn nở trên thân gỗ mục. Người Medellín đã biến liên hoan thơ thành một phần máu thịt của họ. Hàng nghìn công dân, từ già đến trẻ, từ thành phố đến nông thôn, đã lớn lên cùng những câu thơ trong công viên, quảng trường. Họ tin rằng một thành phố có thể tự chữa lành khi dám cho vết thương cất tiếng nói và biết lắng nghe.

Liên hoan thơ Medellín chính là minh chứng mạnh mẽ: kể cả một nơi từng bị dày vò trong bạo lực cũng có thể tái hình dung tương lai qua sức mạnh đa văn hóa, đa ngôn ngữ và lòng dũng cảm của thi ca.

Trong những ngày tới, khi thế giới tiếp tục lảo đảo giữa hòa bình và chiến tranh, giọng nói của thơ ca vẫn bền bỉ. Nó chống lại chủ nghĩa phát xít, bác bỏ định mệnh bi quan, phản kháng logic của xung đột vĩnh viễn. Như lời giám đốc sáng lập Fernando Rendón đã khẳng định: “Thế giới phải lựa chọn: sự sống hay cái chết, hòa bình hay chiến tranh, thơ ca hay tàn sát.”

Và Medellín, trong lần thứ 35 này, đã chọn sự sống, và mời gọi mọi nền văn hóa, mọi con người, cùng khiêu vũ trong lựa chọn ấy.

Chuyến bay của nhà thơ Trần Hữu Việt hôm nay không chỉ là chặng đường đến với một liên hoan thi ca, mà còn là bước khởi đầu của một chương mới, nơi những lời thơ Việt Nam có dịp hòa cùng nhịp điệu hồi sinh của nhân loại.