Ở tuổi 66, nhà văn Lưu Vĩ Lân vừa hoàn thành Cửu đảo - tác phẩm kết thúc bộ 3 tiểu thuyết thứ hai. 

Viết về đại dương: Khi con người tan ra với vũ trụ

Cửu đảo là cuốn sách thứ 6 và cũng là tác phẩm cuối cùng trong bộ ba tiểu thuyết mới của Lưu Vĩ Lân, sau Quỹ chủ năm 2022 và Ẩn tàng năm 2024. Khác với 2 cuốn trước lấy bối cảnh hiện tại, Cửu đảo đưa độc giả đến năm 2039 tại vùng đất giáp Bắc Cực - nơi các cường quốc đổ về tranh giành lợi ích.

Điểm nhấn xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh đại dương - không đơn thuần là đại dương nước mà còn là đại dương mây, đại dương gió, đại dương hư không. Chia sẻ với VietNamNet, nhà văn giải thích cái đáng chú ý nhất của đại dương là nó như một sinh thể sống. Khác với núi non, rừng rậm hay cây cối, đại dương luôn thở, luôn rên rỉ.

Lưu Vĩ Lân lớn lên ở vùng biển Đà Nẵng, từng đi thuyền chơi ngoài khơi và cảm nhận được sức sống kỳ diệu của biển cả. Khi dong thuyền quanh bờ biển Côn Đảo trong mùa biển động, thuyền ông gặp những con sóng mạnh nhưng chuyển động trong thinh lặng, sóng dâng lên rồi hạ xuống lừng lững như những ngọn đồi chuyển động. Đại dương lúc ấy thần bí như một thế lực siêu nhiên.

"Cửu đảo" là tác phẩm tiểu thuyết thứ sáu và cũng là cuốn sách kết thúc bộ 3 trilogy thứ hai của nhà văn Lưu Vĩ Lân, sau Quỹ chủ (2022) và Ẩn tàng (2024). Ảnh: Tư liệu

Trong Cửu đảo, nhà văn đã viết một đoạn độc thoại sâu sắc về sự nhớ nhung của nhân vật chính: "Cái mình nhớ thương miên viễn là sự bình an đã đánh mất, sự tự do, tự tại, những cảm động hồn nhiên tinh tuyền trước sự cô độc của một thời khi một mình thả trôi giữa đại dương... Cái thuở mình tan ra với vũ trụ và vũ trụ lại hóa thành mình. Cái thuở mình là giọt nước rơi trở lại đại dương và đại dương hóa thành mình. Cái thuở ấy đã mất".

Khi được hỏi liệu đó có phải là tâm tư sâu kín của chính ông, Lưu Vĩ Lân khẳng định đúng như vậy. Ông chia sẻ: "Cuối cùng mỗi con người đều phải nhận ra mình nhỏ bé và rồi ta cũng phải quay về với hư không tựa như một giọt nước rơi vào lại đại dương. Lúc đó mới tìm ra sự bình yên".

Nhà văn có một quan niệm siêu cảm riêng về đại dương. Ông nhấn mạnh: "Biển nhắc chúng ta là những lữ khách trên trần gian này, đến đây không phải để ở mãi mà rời đi".

Với kiến thức sâu rộng về triết học và tôn giáo, Lưu Vĩ Lân cho rằng biển cả thực sự là hình ảnh của vô thường, hình ảnh của sự chuyển động.

Nhà văn Lưu Vĩ Lân. Ảnh: Hoàng Trưởng.

Từ nhà báo VietNamNet đến nhà văn: "Sống rồi mới viết"

Ít ai biết rằng trước khi trở thành nhà văn, Lưu Vĩ Lân đã có hơn 30 năm làm báo. Ông bắt đầu viết tiểu thuyết khi gần 60 tuổi với cuốn Mật đạo năm 2018.

Chia sẻ với VietNamNet về hành trình chuyển từ báo chí sang văn chương, Lưu Vĩ Lân cho biết từ đầu đã có khao khát được viết. Nhưng ông phải chọn nghề báo để giúp mình tinh luyện khả năng quan sát và ngòi bút. Vì thế Lưu Vĩ Lân bước vào văn chương sau khi đã làm báo hơn 30 năm.

Lưu Vĩ Lân giải thích đây là lựa chọn có chủ đích. Phải từng trải thì ngòi bút đặt xuống mới già dặn hơn. Dù không có cái mạnh mẽ sốc nổi của tuổi trẻ, không có những cái lãng mạn hoang dã nhưng ông là người muốn được sống rồi mới viết.

Trong 7 năm, Lưu Vĩ Lân đã cho ra mắt 6 cuốn tiểu thuyết, tạo nên 2 bộ ba hoàn chỉnh. Bộ ba đầu tiên gồm Mật đạo, Ngẫu tượng và Nghiệp chướng kể về các nhà tư sản dân tộc trong giai đoạn 1943-1987. Bộ ba thứ hai gồm Quỹ chủ, Ẩn tàng và Cửu đảo.

Khi được hỏi về động lực ở tuổi 66 vẫn miệt mài hoàn thành 2 bộ ba tiểu thuyết, Lưu Vĩ Lân chia sẻ đã sống trong một giai đoạn lịch sử vĩ đại của đất nước. Từ trước năm 1975, khi chỉ 15-16 tuổi, ông đã chứng kiến những sự sụp đổ. Rồi sau đó đất nước bước vào thời hậu chiến với những khó khăn, trở ngại rồi vượt lên.

Lưu Vĩ Lân cho biết lịch sử lớn như thế, tâm niệm của những người chứng kiến là muốn thuật lại điều đó. Đó là mục đích thứ nhất để ông viết văn.

Nỗi sợ không kịp kể hết những câu chuyện

Lưu Vĩ Lân thẳng thắn khi thừa nhận sợ không kịp kể hết câu chuyện mình muốn kể. Nhà văn kể lại câu chuyện ngày xưa ông học ở một trường dòng rất lớn ở Huế. Có mấy vị linh mục ở đó sau năm 1975 đã rời đi. Sau 45 năm, vị linh mục quay về hỏi ông tại sao không đi, ở lại đây thấy sao?

Ông đã trả lời: "Tôi nói rằng con muốn ở lại đây, để được sống trong dòng lịch sử vĩ đại này. Đi ra nước ngoài, làm một anh Việt kiều kiếm tiền đâu có đủ. Cuộc đời đó đâu có giá trị bằng lớn lên ở đất nước trở mình đầy đau đớn và vinh quang. Cuộc đời đó anh tuy không có nhung lụa nhưng rất đáng sống".

Tất cả những trải nghiệm ấy trở thành động lực để Lưu Vĩ Lân viết, để ông kể lại lịch sử qua góc nhìn của những con người bình thường nhưng phi thường. Trong Cửu đảo, ông muốn nói về một Việt Nam đã vượt qua những tổn thương, tự tin bước vào cuộc chơi toàn cầu. Các nhân vật người Việt trong tác phẩm không còn ở thế bị động mà đã nắm tay nhau bước vào cuộc đua địa chính trị mới. 

"Cửu đảo" là tiểu thuyết chính trị - giả tưởng xuất sắc của nhà văn Lưu Vĩ Lân. Xuất bản bởi NXB Hội Nhà Văn năm 2025, cuốn sách xây dựng một thế giới hư cấu đầy kịch tính trên quần đảo "Cửu Đảo" (Chín Đảo), thách thức người đọc suy ngẫm về bản chất quyền lực, công lý và tự do. Bìa sách minh họa bản đồ chi tiết với chín hòn đảo: Đảo Lạc, Đảo Bắc, Đảo Đông, Đảo Giữa (nơi đặt Thủ đô Sana-Lax), Đảo Tây, Đảo Dọc, Đảo Nam, tượng trưng cho sự chia cắt xã hội phức tạp.

Nguồn: VietNamNet.