TIN TỨC

Cảm nhận thơ Trần Xuân Hóa từ một góc nhìn đa cảm

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2025-08-25 09:17:58
mail facebook google pos stwis
63 lượt xem

TRẦN TRÍ THÔNG

Nhà thơ Trần Xuân Hóa vừa gửi tặng tôi tập thơ thứ hai của anh. Chúng tôi vốn là đồng hương, đồng đội, lại từng cùng chung trường lớp, chia nhau những tháng ngày sơ tán thời chiến tranh ác liệt. Khi trưởng thành, mỗi người một hướng quân hành, nhưng rồi lại cùng chung một chiến trường. Phải đến khi tuổi đời không còn trẻ nữa, nhờ có thơ ca và niềm đam mê văn chương mà chúng tôi mới có dịp gặp lại. Thế nhưng, tình cảm bạn bè giữa chúng tôi thì vẫn vẹn nguyên như thuở nào: chân thành, sôi nổi và cùng hướng về những vẻ đẹp tinh túy nhất của nghệ thuật.
 


Đồng đội nhà thơ CCB Trần Xuân Hóa tặng hoa chúc mừng tác giả "Lời ru bão giông"

 


Nhà văn Trầm Hương - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM và nhà thơ Nguyễn Văn Mạnh - Trưởng BBT "Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam" tại buổi ra mắt "Lời ru bão giông"

Đọc tác phẩm của Trần Xuân Hóa, người đọc dễ dàng bị cuốn hút bởi cái "tình" trong thơ anh. Có thể gọi một cách giản dị đó là "thơ tình", song chữ "tình" ấy trong thơ anh được phân chia khá rõ rệt: tình yêu quê hương đất nước, tình yêu gia đình, tình yêu thiên nhiên, tình yêu lứa đôi và tình đồng đội.

Đọc và ngẫm nghĩ, tôi đặc biệt ấn tượng với góc nhìn đa cảm trong thơ Trần Xuân Hóa. Khó có thể ngờ một người đàn ông mạnh mẽ là thế, khi chạm vào những rung cảm trữ tình của đời thường lại trở nên mềm mại, sâu lắng đến vậy:

“Đôi bàn tay cứ yên lặng ngậm ngùi
Mà hai trái tim vội vàng đến lạ”

Hay:

“Không có em đến chiều cũng lạ
Tôi một mình đâu níu nổi ngày xưa”

Tác giả không hề lạm dụng sự đa cảm, nhưng mỗi khi cảm xúc chạm vào trái tim, thơ anh lại rung lên như một sợi dây đàn đầy xúc động:

“Ta muốn ôm tháng ba
Hôn lên vùng kỷ niệm
Những chiều mưa tim tím
Mưa con gái sân trường”

Người xưa thường nói: "Ở đời, hễ đa sầu đa cảm thì ắt sau này vất vả". Tôi không biết điều đó có hoàn toàn đúng không, nhưng chính sự đa cảm ấy lại dễ khiến người ta trở nên đồng điệu, biết cảm thông, sẻ chia và gánh vác cùng nhau.

Trần Xuân Hóa cũng vậy. Gặp một cảnh đời, một bóng hình người mẹ, hay một điều trái ngang trông thấy, anh đều hướng trái tim mình về đó:

“Chắc hành trình mẹ đã lắm trái ngang
Nước mắt ảnh như nhòa lên thân phận
Có phải mẹ đã vấp đời qua lận đận
Mà đơn thân rong ruổi bước độc hành”

Có lẽ, một tâm hồn đa cảm sẽ luôn tìm thấy sự đồng điệu trong thơ. Vì thế, thơ Trần Xuân Hóa dành cho đồng đội cũng thật dạt dào. Những ký ức chiến tranh, những trận đánh, những chiến dịch trong anh vẫn đầy ắp như một kho tàng sống động.

Đồng đội hy sinh nơi đâu, thân xác còn hay mất, nấm mộ thất lạc phương nào – tất cả đều khiến anh rưng rưng, nghẹn ngào:

“Linh thiêng bạn hãy dùng giằng
Níu chân mình lại - tỏ rằng bạn đây
Tháng năm thao thức hao gầy
Tìm chưa được bạn một ngày chưa yên”

Và khi sự đa cảm đã thấm đẫm vào cỏ cây, đất trời, cũng là lúc tâm hồn thi sĩ bừng lên một niềm hân hoan rạng rỡ. Đúng là "Người vui, hoa cũng thơm hơn mỗi ngày":

“Chào xuân đến với muôn hoa khoe sắc
Nghe đất trời êm ái phút giao hòa
...
Xuân hãy đến tiếp cho người đôi cánh
...
Cho nhân gian sức lực để bắt đầu...”

Có lẽ, chúng ta có thể ngồi hàng giờ để cùng nói về những cung bậc cảm xúc trong thơ Trần Xuân Hóa. Hy vọng rằng, trong những tập thơ sau, chúng ta sẽ lại được gặp một tâm hồn đa cảm ấy, ngày càng thăng hoa, đầy đặn và lung linh hơn nữa trên con đường văn chương.

Bài viết liên quan

Xem thêm
Hơi thở đất quê trong miền nhớ của Huỳnh Khang
Chủ đề và nội dung trong MIỀN NHỚ xoay quanh ký ức quê hương, tình mẫu tử, nghĩa làng nghĩa xóm, thiên nhiên, tình yêu đôi lứa, nỗi buồn mất mát, cùng những triết lý đời thường.
Xem thêm
Tiếng văn từ phía “bạn nguồn”
Nguyễn Minh Sơn, Hồ Tấn Vũ và Nguyễn Thị Như Hiền là ba cây bút thuộc thế hệ 7X và 9X
Xem thêm
Về trên dặm trường thiên lý “Miền Ô châu”
Tiếp theo các cuốn tản văn Sông vẫn chảy đời sông (NXB Thanh Niên 2023), Bốn mùa thương nhớ (NXB Thanh Niên 2024), nhà văn Nguyễn Linh Giang vừa ra mắt cuốn tản văn mới: “Miền Ô Châu” (NXB Phụ Nữ Việt Nam, 2025).
Xem thêm
Thơ ca chào đón Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
Cách mạng tháng Tám - 1945 thành công, mở ra trang sử vàng chói lọi cho dân tộc. Bác Hồ đọc “Tuyên ngôn độc lập”, khai sinh ra Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á được thành lập. Hai tiếng Việt Nam vang lên đầy phấn khởi, tự hào trên trường quốc tế, đã khơi nguồn, làm bừng dậy biết bao cảm hứng về thơ ca, nhạc, họa thật mới mẻ, mãnh liệt và sôi nổi, làm không khí văn nghệ đổi sắc thay da. Từ đây nền văn học của ta chỉ còn duy nhất một trào lưu là văn học cách mạng.
Xem thêm
Hồi hộp trước “phút bù giờ” của Minh Đan
Ngôn ngữ của Minh Đan đôi lúc không còn chỉ là ký tự để giải nghĩa, mà là vật liệu có tâm hồn – biết khít lại, giãn ra, để tạo hình tượng và âm thanh.
Xem thêm
Phát triển
Nội dung quyết định hình thức. Xét cả quá trình văn học lâu dài, các hình thức tác phẩm kế tiếp nhau xuất hiện, tác động vào nền văn học, góp phần tạo ra phát triển văn chương. Bài viết chỉ đề cập đến chủ đề này của cuốn sách.
Xem thêm
Vẻ đẹp tình người và nỗi niềm ưu tư trong thơ Phạm Nguyên Thạch
Một trong những cánh én đầu đàn của văn học An Giang - nhà thơ Phạm Nguyên Thạch, anh sinh năm 1948, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật An Giang và hiện là Chi hội trưởng Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh An Giang. Anh sáng tác từ trước năm 1975. Từ đó đến nay, nhà thơ đã có những tác phẩm tạo tiếng vang được xuất bản: “Ngôi nhà lợp ngói âm dương” (Văn Nghệ AG, 1986); “Theo tình” (VNAG, 1994); “Gió” (NXB Trẻ, 1999); “Thị trấn đá” (VNAG, 2002); “Cỏ lá quẩn quanh” (VNAG, 2006); “Mưa ảo” (NXB Hội Nhà văn, 2019).
Xem thêm
Nghiên cứu truyện Nam Cao theo góc nhìn thi pháp
Bằng cách ghi nhận từ các bài nghiên cứu, lời giới thiệu, chắt lọc những ý kiến nho nhỏ, có khi chỉ một vài nhận xét liên quan, có thể đưa ra một cách nhìn về tình hình nghiên cứu truyện ngắn Nam Cao trên góc độ thi pháp học hiện đại.
Xem thêm
Nguyễn Thành Phong – Nhà thơ tài hoa trữ tình, quan chiêm ngoại vi và nội hàm tự sự luận cảm của thơ Việt Nam thời kỳ đổi mới
Trữ tình và tự sự là những khái niệm của thơ, ngoại diên và nội hàm là những khái niệm của logic học. Ngoại vi là một phần của ngoại diên chỉ các đối tượng có phạm vi nhất định và chỉ định. Trong thơ, nó là các địa danh, hoặc các nhân vật trữ tình, các không thời gian xác định, tạo nguồn cảm hứng. Ngoại vi nhỏ hơn ngoại diên. Nội hàm là nội dung thuộc tính bên trong cả chủ quan và khách quan của sự vật, hiện tượng. Trữ tình nói bằng cảm xúc, gắn với bộc lộ chủ thể. Tự sự kể lại, tả lại khách thể. Phàm lệ mấy câu để bài viết này đỡ cảm thấy gượng ép, mong được đồng cảm.
Xem thêm
Hãy sống như những người đã chết - Một nhan đề độc đáo
Lúc đi học, thầy cô từng bảo nhan đề là tên của tác phẩm, còn có cách gọi khác là đầu đề, là cái tít chung của một văn bản. Nhan đề (đầu đề) thường do người viết đặt ra - như người bố, người mẹ đặt tên cho đứa con của mình; nhưng cũng có khi do người khác (cán bộ biên tập) đặt hộ, hoặc đổi tên đi cho hay, cho phù hợp với chủ đề của tác phẩm.
Xem thêm
Inrasara: Tác phẩm văn chương, từ tốt & hay đến lớn
Tại tọa đàm cùng tên do Hội Nhà văn TPHCM tổ chức, nhà thơ – nhà phê bình Inrasara đã mang đến những luận điểm sắc sảo, giàu trải nghiệm, mở ra cách nhìn mới về sự cộng hưởng giữa sáng tác và tiếp nhận, để văn chương thực sự chạm tới và ở lại lâu dài trong lòng người đọc.
Xem thêm
Văn học Đổi mới, một cách nhận diện
Cho đến nay, cụm từ “Văn học Đổi mới đã được sử dụng khá rộng rãi. Từ trong nhà trường đến ngoài xã hội, từ báo chí đến các các cơ quan truyền hình, đài phát thanh, trong các bài nói chuyện hay phát biểu của các nhà sáng tác, phê bình văn học, nó được xuất hiện một cách tự nhiên giống như một thuật ngữ đã được định hình.
Xem thêm
Phù sa tâm hồn qua “Ký ức bão!” của Lương Duy Cường
Những ngày đầu tháng Tám, tôi có chuyến đi miền Trung vào đúng dịp trời như rút ruột để nắng, đến nỗi chỉ cần thêm một giọt bỏng sẽ vỡ cả thinh không. Để mấy ngày sau trở về nhà, trong giấc mơ, quờ tay, tôi vẫn chạm vào bỏng rát. Người ta nói, trước những cơn thiên tai, nắng thường đi trước để dọn đường.
Xem thêm
Đói và sự thức tỉnh mình
Đọc ĐÓI của Đỗ Thành Đồng ngay trong phút thứ 59 và chuẩn bị bước qua con số 0. Nhìn lên góc giấy, hóa ra đây là trang thứ 59 LỤC BÁT ĐỜI. Có những sự tự nhiên, ngẫm cũng hay.
Xem thêm
Tác phẩm hay –Từ tiếp nhận và sáng tác
Có những câu hỏi tưởng chừng giản dị nhưng khiến người cầm bút trăn trở cả đời: Thế nào là một tác phẩm hay?
Xem thêm
Cảm thức quê hương, từ những tản văn đậm hồn quê
Ai đó từng nói: “Trong vũ trụ có nhiều kỳ quan, nhưng kỳ quan tuyệt phẩm nhất đó là trái tim người mẹ”. Tình yêu của mẹ đẹp đẽ, thiêng liêng và bao la chẳng có bến bờ. Có mẹ, ta như có tất cả. Khi mẹ vắng xa cuộc sống sẽ đầy nỗi buồn thương, chán chường, tiếc nuối… Thời gian có chờ đợi ai bao giờ…
Xem thêm
Ký ức bóng mùa qua hay là cảm thức thời gian trong thơ Cao Ngọc Thắng
Cao Ngọc Thắng đã thực sự ám ảnh và thao thức về thời gian, không ngừng đi tìm thời gian đã mất để phục sinh những ký ức gần và ký ức xa trên hành trình tâm linh sự sống.
Xem thêm
Văn học các dân tộc thiểu số sau ngày đất nước thống nhất và hướng đi mới trong kỉ nguyên số
Văn học hiện đại các dân tộc thiểu số sau gần một thế kỉ hình thành và phát triển, đến nay đã có gần 1500 hội viên ở các loại hình nghệ thuật. Các thế hệ nhà văn dân tộc thiểu số đã đạt được những thành tựu và ghi dấu ấn độc đáo trong nền văn học nước nhà.
Xem thêm
Những câu chuyện hấp dẫn và cảm động
Giữa tháng 6 năm 2025 nghệ sĩ Hồ Thanh Thoan cho ra mắt tập Bút ký mang tựa đề:“Một thời đã qua” do NXB Thuận Hóa ấn hành, dày 224 trang, khổ 14,5 x 20cm. Với vốn sống từng trải, đảm nhiệm nhiều trọng trách chuyên môn khác nhau, có dịp đến nhiều vùng miền, bắt gặp những câu chuyện thú vị, người nghệ sỹ đa tài ấy lặng lẽ chép vào sổ tay, nay mới có dịp viết xong 20 câu chuyện về “người thật, việc thật” đầy hấp dẫn và cảm động. Đó là nghệ sĩ Hồ Thanh Thoan, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị.
Xem thêm
GS.TS Trần Văn Khê tự truyện về cách học
GS.TS Trần Văn Khê, cây đại thụ của nền âm nhạc dân tộc Việt Nam, không chỉ được biết đến là người có công rất lớn trong việc đưa âm nhạc dân tộc Việt Nam ra thế giới, như nhà thơ Huy Cận đã từng nói về ông: “Chân đi tám hướng, mười phương/Tinh thần dân tộc một đường trước sau”. Là người Việt Nam vinh dự nhận hơn 14 giải thưởng, huy chương, bằng danh dự giá trị trong nước và thế giới. Mà GS.TS Trần Văn Khê còn là người có tấm gương sáng về tinh thần tự học, phương pháp học... đáng để chúng ta học hỏi.
Xem thêm