TIN TỨC

Đêm trở giấc của nhà thơ Lê Viết Hòa

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2023-12-09 06:10:38
mail facebook google pos stwis
1128 lượt xem

LỆ HỒNG

 

Đêm
 

Đêm - nghe gió hát bên thềm

Giọt mưa gõ nhịp cho mềm lời ru

Rằng

vừa trở giấc tàn thu

Đã nghe vàng lá xa mù

trùng khơi

 

Đêm

nghe nhịp phách ru đời

Điệu chầu văn

sóng

chơi vơi mạn thuyền

Rằng

trăn trở giấc tàn đêm

Đã nghe hồn thoáng mông mênh ngút ngàn

 

Đêm

nghe nhịp bước lang thang

Lập lòe đốm lửa

hoa đăng

tiễn hồn

Răng

kinh cầu nguyện vô ngôn

Đã nghe xa xót mạch nguồn tang thương

 

Đêm

nghe rụng cánh tà dương

Bên bờ ảo giác

khói sương vật vờ

Rằng

ru khúc hát ngu ngơ

Đã nghe dư lệ khóc hờ tuổi xuân

 

Đêm

nghe nhịp bước xoay vần

Đóa sen hông nở giữa trần thị phi

Rằng

người

rồi cũng

về - đi

Trái tim nhịp đập

vô vi

đóa thiền…

                                        (Rút từ tập thơ “Kiếm thơ trong thiền”)

 

Không phải đến bây giờ nhà thơ Lê Viết Hòa mới tìm thấy thơ trong thiền. Người con đất kinh thành hẳn đã được ru bằng những điệu hò Huế thương, được ôm ấp trong từng lớp sóng vỗ mạn thuyền lách cách. Thơ thức dậy và nuôi dưỡng hồn anh để anh có thể tận tâm làm một thầy thuốc yêu nghề, một người cha yêu con vô điều kiện, và để có thể sống tháng ngày an yên cùng niềm đam mê với văn chương.

Đôi khi có những đêm trở giấc, anh lặng mình mơ về một khoảng trời xanh nào đó, một dáng huyền bồng bềnh xa ngái? suối nguồn yêu lại quay về réo rắc cung đàn.

“Đêm - nghe gió hát bên thềm

Giọt mưa gõ nhịp cho mềm lời ru”

‘Đêm’ như người bạn tri âm không bao giờ ngủ. Này, có nghe gió hát không? gần lắm mà hoang vu lắm. Thế nên mưa rơi tí tách đi, chỉ gió thôi không đủ để vuốt ve trái tim nứt nẻ. Vì rằng;

“Rằng

vừa trở giấc tàn thu

Đã nghe vàng lá xa mù

trùng khơi”

Lại thủ thỉ ‘Rằng’ như thể đêm nghe và hiểu sóng lòng anh nhức nhối. Lời tự trần cho cõi riêng heo hút lại nở ra, lại nghe trùng khơi sóng dội về. Tâm nghe tiếng cựa mình của lá, tiếng răng rắc vỡ vụn chiếc lá vàng, hay các giác quan đã già cội. Thu lạnh trú ngụ trong anh như nhắc nhớ mùa vắng vẫn còn đây, dẫu giấc tàn thu có làm tim anh hôi hổi.

“Đêm

nghe nhịp phách ru đời

Điệu chầu văn

sóng

chơi vơi mạn thuyền”

Đêm từng đêm khắc khoải, không gian đầy gió trở, nên đời mãi đong đưa từng nhịp phách. Nhà thơ đã gọi đêm như một phản xạ có điều kiện, một thói quen chẳng hề mong muốn. Sóng thôi đừng vỗ điệu chầu văn, chiếc thuyền độc mộc lặng tờ dưới vành trăng mỏng sẽ ai oán lắm! Nỗi cô đơn lại sẽ luồn vào mộng, anh không thể tự mình thoát bay. Giữa mênh mông sương trắng, anh chới với nghe hồn tương tư.

“Rằng

trăn trở giấc tàn đêm

Đã nghe hồn thoáng mông mênh ngút ngàn”

Ngẫm mình cũng từng có những đêm lay lắt, may mắn mộng vàng ru lại giấc mơ ngoan. Thế nên, để có thể hiểu được điệp từ lập lại “Đêm và Rằng” của nhà thơ phải là những đêm trắng hoang hoải, cả nỗi sợ hãi bủa vây.

“Đêm

nghe nhịp bước lang thang

Lập lòe đốm lửa

hoa đăng

tiễn hồn

Rằng

kinh cầu nguyện vô ngôn

Đã nghe xa xót mạch nguồn tang thương”

Không! Không phải đom đóm đùa giỡn với anh, không phải những vì sao mai lấp lóa xoa dịu bóng anh, mà là hoa đăng tiễn hồn theo đốm lửa lập lòe. Thật bàng hoàng, nỗi ám ảnh vàng lên đôi mắt. Hình ảnh ngắc ngứ lắp đầy cả mạch thơ làm ta bối rối, cảm thương! Âm vọng từ lời nguyện cầu nấc nghẹn không thể thoát bay, thì sao anh có thể bước được rồi lang thang mãi trong vùng khói trắng.

Chúng ta ít nhiều đều đi qua mất mát. Có người nuốt nước mắt vào lòng, ém nỗi đau vào một góc trái tim và lăn lê với bóng, hay mạnh mẽ mỉm cười vì ta còn hiện hữu giữa trời xanh. Mỗi cảm xúc đi qua đời ta đều là dấu son, tuy có buốt giá hoặc bỏng cháy thì những xót xa sẽ thêu hoa lên dĩ vãng. Với nhà thơ, có đớn đau nhưng ký ức đọng lại đã là một thời hạnh phúc. Vì quá hạnh phúc nên sẽ đau lâu…? Phải chăng thấp thoáng đâu đấy còn là những mảnh băng cô độc, nức vỡ vì tâm hồn giá lạnh. Nhà thơ cảm được mạch thở của đêm không chỉ bằng tình yêu đôi lứa mà bằng cả trái tim yêu với con người và đất.

“Đêm

nghe rụng cánh tà dương

Bên bờ ảo giác

khói sương vật vờ

                              Rằng

ru khúc hát ngu ngơ

Đã nghe dư lệ khóc hờ tuổi xuân”

Cả hai khổ thơ được miêu tả như bức tranh thu ẩn vào đời anh, và đợi hoàng hôn phủ tím vòm tây hồn tranh mới thoát ra hiện về. Thế sao anh đã nghe dư lệ thầm thì! Có vẻ ngay cả khi bình minh rực sáng trời đông thì khói hương lãng bãng vẫn bủa vây muôn trùng. Lời thơ ví giặm như tưởng niệm tuổi xuân phai, viên xá lợi đen mãi ngủ yên cùng năm tháng. Xa xót quá một đời yêu trong thinh lặng. Nhà thơ phơi lòng ‘ta và người’ cùng đêm cay xé, xúc cảm có vượt ngưỡng thì ông vẫn gượng.

                    “Đêm

nghe nhịp bước xoay vần

Đóa sen hồng nở giữa trần thị phi”

Đôi mắt nâu khô xuyên suốt cả miên trường, bởi lẽ ánh sáng được soi thấu từ khát khao mầm xanh cuộc sống, vầng dương lại thong dong đùa bỡn với mây mù. Song, để nỗi lòng mắc cạn có được cứu rỗi, thì cần lắm những đóa sen đời nở sắc long lanh. Giữa một vùng đầm lầy dù nắng mưa có làm nước trong vẩn đục, hương thiền vẫn tỏa ngát giữa trời trăng. Hiểu được sự sống đẹp và cũng vô thường nên nhà thơ trân quý cả những đêm mù hoang hoải.

“Rằng

người

rồi cũng

về - đi

Trái tim nhịp đập

vô vi

đóa thiền…”

Từ vùng khói lam trong ánh mắt vô vọng đến được sự vô vi trong cõi người là con đường không điểm kết. Ai có thể và ai ngần ngừ quay bước! Nhà thơ đang cần mẫn làm một lữ hành về phương đông chăng? Với rất nhiều tác phẩm được ra đời như thơ “Dạ khúc cội nguồn - Gieo mùa lục bát - Chảy qua đời tôi…”. Cùng các truyện, ký, tùy bút như: “Ám thị tuổi thơ - The Childhood Obsession - Những dòng tâm sự và mười sáu tình khúc không tên của nhà thơ Lê Viết Hòa và nhạc sĩ Vũ Thành An…”. Có lẽ đến một lúc nào đó, giữa trần thị phi một đóa sen khô nhô lên từ đất cỗi và bung cánh trong nắng xuân vàng.

Bài viết liên quan

Xem thêm
Quan điểm của Nguyễn Đình Chiểu đối với Phật giáo
Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888) là một nhà Nho tuy đỗ đạt không cao nhưng cụ là một nhà Nho đức nghiệp, một con người trong ba tư cách: một nhà thơ, một thầy giáo và một thầy thuốc suốt đời vì dân vì nước.
Xem thêm
Thơ Nguyễn Bình Phương – Tiểu luận của Thiên Sơn
Việc làm thơ của Nguyễn Bình Phương như một sự bừng lóe của linh giác. Mỗi lần cầm bút viết là khám phá cái thế giới lạ lùng, huyền bí như thế giới của giấc mơ. Mà làm thơ, như anh, chính là đang theo đuổi những giấc mơ. Như bước vào một cảnh giới kỳ lạ, với cách nhìn, cảnh cảm và cách nghĩ khác, xa lạ với hầu hết mọi người.
Xem thêm
Văn học và dân tộc như một vấn đề học thuật
Kết nối ngôn ngữ, văn học với sự tồn tại một dân tộc đã là một thực hành phổ biến trong đời sống tri thức ở châu Âu từ nửa đầu thế kỉ XVIII. Một dân tộc là lí tưởng khi nó thống nhất tất cả những người nói cùng một ngôn ngữ trong một lãnh thổ chung, từ đó tạo thành một quốc gia - dân tộc. Văn học, với tư cách là hiện thân rõ ràng và lâu đời nhất của ngôn ngữ một dân tộc, có vai trò như là yếu tố ràng buộc và thống nhất. Nhà phê bình văn học Hoa Kì René Wellek viết: “Văn học vào thế kỉ XVIII bắt đầu được cảm thấy như là tài sản quốc gia, như là một sự thổ lộ tâm trí dân tộc, như là một phương tiện cho quá trình tự xác định của dân tộc”(1).
Xem thêm
Nhà văn Thomas Mann: Bậc thầy của mâu thuẫn
Xuất bản lần đầu vào năm 1924, Núi thần nhanh chóng trở thành cuốn sách bán chạy và được cho là tiểu thuyết tiếng Đức có ảnh hưởng bậc nhất thế kỉ 20. Nhưng ít ai biết nó được viết ra trong sự gián đoạn của chiến tranh và thay đổi của thời đại.
Xem thêm
“Những ngọn gió biên cương” - Khúc sử thi đi qua căn bếp có mùi nhang
Bài đăng trên Tạp chí Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam, số 12/2025.
Xem thêm
Ngọn gió chiều thổi qua “Nắng dậy thì”
Dòng thời gian sáng, trưa, chiều, tối đã chảy vào văn thơ bao thời theo cách riêng và theo cái nhìn của mỗi người cầm bút. Nguyễn Ngọc Hạnh đã thả cách nhìn về phía thời gian qua những sáng tác của ông. Thâm nhập vào không gian thơ trong Nắng dậy thì*, bạn đọc sẽ nhận thấy cảm thức thời gian của một thi sĩ ở tuổi đang chiều.
Xem thêm
Văn chương Nobel và thông điệp nhân văn
“Không chỉ ngày nay loài người mới khốn khổ? Chúng ta luôn luôn khốn khổ. Sự khốn khổ gần như đã trở thành bản chất của con người (Osho, Chính trực, Phi Mai dịch, Nxb Lao động, 2022, tr.14). Thế giới ngày càng bất an, con người ngày càng mỏng mảnh. Sức chống cự của con người giảm thiểu trước quá nhiều biến động: chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai; đứt gãy cộng đồng, sự đơn độc, cái chết. Vì con người, dòng văn học chấn thương ra đời. Cũng vì con người, xu hướng văn học chữa lành hình thành vào thế kỉ XXI.
Xem thêm
Những nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam trong “Mùa lá rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng
Trong hành trình trở về cội nguồn, Ma Văn Kháng đã dựng nên nhiều chân dung cao đẹp tiêu biểu cho truyền thống ân nghĩa thuỷ chung của dân tộc. Nhưng nổi bật giữa bản đồng ca trong trẻo ấy là nhân vật chị Hoài - một con người coi “cái tình, cái nghĩa” là quý nhất. Hình ảnh chị Hoài trở về thăm và ăn tết với gia đình chồng cũ vào chiều ba mươi tết đã gây xúc động lòng người, để lại nhiều tình cảm đẹp đẽ cho bao thế hệ độc giả.
Xem thêm
Đọc ‘Bão’ – Ánh sáng nhân tâm giữa cơn bão thời cuộc
Tiểu thuyết Bão của PGS.TS, nhà văn Nguyễn Đức Hạnh được nhà văn Phan Đình Minh tiếp cận trên cả ba phương diện: nội dung xã hội, nghệ thuật tự sự và chiều sâu nhân văn.
Xem thêm
Khơi thông điểm nghẽn, đổi mới tư duy và cơ chế để văn học nghệ thuật phát triển
Văn học nghệ thuật luôn giữ vị trí đặc biệt trong tiến trình phát triển của đất nước, là nền tảng tinh thần vững chắc cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Xem thêm
Hạt gạo tháng Giêng – Nỗi nhớ xuân từ những phòng trọ xa quê
Trong mạch thơ viết về mùa xuân, nhiều thi sĩ đã chọn gam màu tươi sáng, ăm ắp hội hè và sum họp. Nhưng với nhà thơ Xuân Trường, mùa xuân trong bài “Hạt gạo tháng Giêng” lại mang sắc điệu trầm buồn, thấm đẫm nỗi xa quê của những phận người lao động nghèo nơi đô thị.
Xem thêm
Hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc trên quê hương Đất Tổ
Phú Thọ - Đất Tổ Vua Hùng là miền đất cội nguồn của dân tộc Việt Nam, là nơi gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và nhiều di sản văn hoá đặc sắc. Bởi thế, hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc trên quê hương Đất Tổ là việc làm hết sức có ý nghĩa, luôn được Đảng, chính quyền các cấp, đặc biệt là cấp tỉnh quan tâm.
Xem thêm
Tìm hiểu đặc trưng truyện ngắn Nam Cao dưới góc nhìn thi pháp hiện đại
Khi đọc truyện ngắn hiện đại, điều nhiều người quan tâm là yếu tố nào làm nên sự khác biệt giữa các tác giả. Thực ra không phải chỉ ở đề tài, chủ đề, nội dung tư tưởng, ngôn ngữ hay bố cục, kết cấu tác phẩm..., mà là ở giọng văn/giọng điệu mới chủ yếu làm nên sự khu biệt về phong cách tác giả.
Xem thêm
Julio Cortázar và tập truyện ngắn bị “bỏ quên”
Mới đây, A Certain Lucas đã tái xuất sau nhiều thập kỉ, mở ra cánh cửa khám phá nhà văn vĩ đại người Argentina Julio Cortázar cũng như ảnh hưởng vượt khỏi châu Mĩ của cây bút này.
Xem thêm
Đọc tác phẩm “Biên bản thặng dư” của Phùng Hiệu dưới góc nhìn từ đời thường
Bài viết của nhà văn Nguyên Bình tác phẩm “Biên bản thặng dư” của Phùng Hiệu
Xem thêm
Nước mắt trong Lục Bát Mẹ
Nhà thơ Đỗ Thành Đồng vừa làm lễ kỉ niệm 5 năm ngày mất của mạ, và dịp này anh ra mắt tập thơ thứ 9 “Lục bát mẹ”. Hơn 100 trang sách với 42 bài thơ lục bát viết về mẹ (mẹ anh sinh năm 1942), mỗi bài thơ là một cung bậc cảm xúc, cũng là những khúc ru của một người con hiếu đạo đối với mẹ ở nơi cõi Phật.
Xem thêm
Một Nguyễn Mạnh Tuấn vừa lạ vừa quen trong hai tác phẩm mới
Một Nguyễn Mạnh Tuấn vừa lạ vừa quen trong hai tác phẩm mới
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn chua ngọt một đời cầm bút
Văn Chương TP. Hồ Chí Minh trân trọng giới thiệu bài viết của nhà thơ, nhà lý luận phê bình Lê Thiếu Nhơn như một tiếp nối của cuộc trò chuyện đẹp này.
Xem thêm