TIN TỨC

Đêm trở giấc của nhà thơ Lê Viết Hòa

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2023-12-09 06:10:38
mail facebook google pos stwis
1004 lượt xem

LỆ HỒNG

 

Đêm
 

Đêm - nghe gió hát bên thềm

Giọt mưa gõ nhịp cho mềm lời ru

Rằng

vừa trở giấc tàn thu

Đã nghe vàng lá xa mù

trùng khơi

 

Đêm

nghe nhịp phách ru đời

Điệu chầu văn

sóng

chơi vơi mạn thuyền

Rằng

trăn trở giấc tàn đêm

Đã nghe hồn thoáng mông mênh ngút ngàn

 

Đêm

nghe nhịp bước lang thang

Lập lòe đốm lửa

hoa đăng

tiễn hồn

Răng

kinh cầu nguyện vô ngôn

Đã nghe xa xót mạch nguồn tang thương

 

Đêm

nghe rụng cánh tà dương

Bên bờ ảo giác

khói sương vật vờ

Rằng

ru khúc hát ngu ngơ

Đã nghe dư lệ khóc hờ tuổi xuân

 

Đêm

nghe nhịp bước xoay vần

Đóa sen hông nở giữa trần thị phi

Rằng

người

rồi cũng

về - đi

Trái tim nhịp đập

vô vi

đóa thiền…

                                        (Rút từ tập thơ “Kiếm thơ trong thiền”)

 

Không phải đến bây giờ nhà thơ Lê Viết Hòa mới tìm thấy thơ trong thiền. Người con đất kinh thành hẳn đã được ru bằng những điệu hò Huế thương, được ôm ấp trong từng lớp sóng vỗ mạn thuyền lách cách. Thơ thức dậy và nuôi dưỡng hồn anh để anh có thể tận tâm làm một thầy thuốc yêu nghề, một người cha yêu con vô điều kiện, và để có thể sống tháng ngày an yên cùng niềm đam mê với văn chương.

Đôi khi có những đêm trở giấc, anh lặng mình mơ về một khoảng trời xanh nào đó, một dáng huyền bồng bềnh xa ngái? suối nguồn yêu lại quay về réo rắc cung đàn.

“Đêm - nghe gió hát bên thềm

Giọt mưa gõ nhịp cho mềm lời ru”

‘Đêm’ như người bạn tri âm không bao giờ ngủ. Này, có nghe gió hát không? gần lắm mà hoang vu lắm. Thế nên mưa rơi tí tách đi, chỉ gió thôi không đủ để vuốt ve trái tim nứt nẻ. Vì rằng;

“Rằng

vừa trở giấc tàn thu

Đã nghe vàng lá xa mù

trùng khơi”

Lại thủ thỉ ‘Rằng’ như thể đêm nghe và hiểu sóng lòng anh nhức nhối. Lời tự trần cho cõi riêng heo hút lại nở ra, lại nghe trùng khơi sóng dội về. Tâm nghe tiếng cựa mình của lá, tiếng răng rắc vỡ vụn chiếc lá vàng, hay các giác quan đã già cội. Thu lạnh trú ngụ trong anh như nhắc nhớ mùa vắng vẫn còn đây, dẫu giấc tàn thu có làm tim anh hôi hổi.

“Đêm

nghe nhịp phách ru đời

Điệu chầu văn

sóng

chơi vơi mạn thuyền”

Đêm từng đêm khắc khoải, không gian đầy gió trở, nên đời mãi đong đưa từng nhịp phách. Nhà thơ đã gọi đêm như một phản xạ có điều kiện, một thói quen chẳng hề mong muốn. Sóng thôi đừng vỗ điệu chầu văn, chiếc thuyền độc mộc lặng tờ dưới vành trăng mỏng sẽ ai oán lắm! Nỗi cô đơn lại sẽ luồn vào mộng, anh không thể tự mình thoát bay. Giữa mênh mông sương trắng, anh chới với nghe hồn tương tư.

“Rằng

trăn trở giấc tàn đêm

Đã nghe hồn thoáng mông mênh ngút ngàn”

Ngẫm mình cũng từng có những đêm lay lắt, may mắn mộng vàng ru lại giấc mơ ngoan. Thế nên, để có thể hiểu được điệp từ lập lại “Đêm và Rằng” của nhà thơ phải là những đêm trắng hoang hoải, cả nỗi sợ hãi bủa vây.

“Đêm

nghe nhịp bước lang thang

Lập lòe đốm lửa

hoa đăng

tiễn hồn

Rằng

kinh cầu nguyện vô ngôn

Đã nghe xa xót mạch nguồn tang thương”

Không! Không phải đom đóm đùa giỡn với anh, không phải những vì sao mai lấp lóa xoa dịu bóng anh, mà là hoa đăng tiễn hồn theo đốm lửa lập lòe. Thật bàng hoàng, nỗi ám ảnh vàng lên đôi mắt. Hình ảnh ngắc ngứ lắp đầy cả mạch thơ làm ta bối rối, cảm thương! Âm vọng từ lời nguyện cầu nấc nghẹn không thể thoát bay, thì sao anh có thể bước được rồi lang thang mãi trong vùng khói trắng.

Chúng ta ít nhiều đều đi qua mất mát. Có người nuốt nước mắt vào lòng, ém nỗi đau vào một góc trái tim và lăn lê với bóng, hay mạnh mẽ mỉm cười vì ta còn hiện hữu giữa trời xanh. Mỗi cảm xúc đi qua đời ta đều là dấu son, tuy có buốt giá hoặc bỏng cháy thì những xót xa sẽ thêu hoa lên dĩ vãng. Với nhà thơ, có đớn đau nhưng ký ức đọng lại đã là một thời hạnh phúc. Vì quá hạnh phúc nên sẽ đau lâu…? Phải chăng thấp thoáng đâu đấy còn là những mảnh băng cô độc, nức vỡ vì tâm hồn giá lạnh. Nhà thơ cảm được mạch thở của đêm không chỉ bằng tình yêu đôi lứa mà bằng cả trái tim yêu với con người và đất.

“Đêm

nghe rụng cánh tà dương

Bên bờ ảo giác

khói sương vật vờ

                              Rằng

ru khúc hát ngu ngơ

Đã nghe dư lệ khóc hờ tuổi xuân”

Cả hai khổ thơ được miêu tả như bức tranh thu ẩn vào đời anh, và đợi hoàng hôn phủ tím vòm tây hồn tranh mới thoát ra hiện về. Thế sao anh đã nghe dư lệ thầm thì! Có vẻ ngay cả khi bình minh rực sáng trời đông thì khói hương lãng bãng vẫn bủa vây muôn trùng. Lời thơ ví giặm như tưởng niệm tuổi xuân phai, viên xá lợi đen mãi ngủ yên cùng năm tháng. Xa xót quá một đời yêu trong thinh lặng. Nhà thơ phơi lòng ‘ta và người’ cùng đêm cay xé, xúc cảm có vượt ngưỡng thì ông vẫn gượng.

                    “Đêm

nghe nhịp bước xoay vần

Đóa sen hồng nở giữa trần thị phi”

Đôi mắt nâu khô xuyên suốt cả miên trường, bởi lẽ ánh sáng được soi thấu từ khát khao mầm xanh cuộc sống, vầng dương lại thong dong đùa bỡn với mây mù. Song, để nỗi lòng mắc cạn có được cứu rỗi, thì cần lắm những đóa sen đời nở sắc long lanh. Giữa một vùng đầm lầy dù nắng mưa có làm nước trong vẩn đục, hương thiền vẫn tỏa ngát giữa trời trăng. Hiểu được sự sống đẹp và cũng vô thường nên nhà thơ trân quý cả những đêm mù hoang hoải.

“Rằng

người

rồi cũng

về - đi

Trái tim nhịp đập

vô vi

đóa thiền…”

Từ vùng khói lam trong ánh mắt vô vọng đến được sự vô vi trong cõi người là con đường không điểm kết. Ai có thể và ai ngần ngừ quay bước! Nhà thơ đang cần mẫn làm một lữ hành về phương đông chăng? Với rất nhiều tác phẩm được ra đời như thơ “Dạ khúc cội nguồn - Gieo mùa lục bát - Chảy qua đời tôi…”. Cùng các truyện, ký, tùy bút như: “Ám thị tuổi thơ - The Childhood Obsession - Những dòng tâm sự và mười sáu tình khúc không tên của nhà thơ Lê Viết Hòa và nhạc sĩ Vũ Thành An…”. Có lẽ đến một lúc nào đó, giữa trần thị phi một đóa sen khô nhô lên từ đất cỗi và bung cánh trong nắng xuân vàng.

Bài viết liên quan

Xem thêm
Nguyễn Thị Thúy Hạnh - Hành trình chữ đến thế giới thơ
Hành trình thơ của Nguyễn Thị Thúy Hạnh trước hết khẳng định một tinh thần hiện sinh rõ nét. Ở đó, con người – đặc biệt là người nữ – luôn hiện diện trong trạng thái bất an, tổn thương, đồng thời mang khát vọng vượt thoát và kiếm tìm hạnh phúc. Chữ trở thành nơi lưu trú của nỗi cô đơn, đồng thời là phương tiện giúp nhân vật trữ tình phục sinh và tiếp tục hiện hữu trong một thế giới nhiều biến động, đổ vỡ.
Xem thêm
Lòng Mẹ - Mạch nguồn của “Chữ gọi mùa trăng”
Bằng trái tim giàu cảm thông, nhà thơ Phan Thanh Tâm – tác giả của 7 tập truyện ngắn và thơ thiếu nhi – đã tìm thấy ở Chữ gọi mùa trăng hình tượng người Mẹ vừa đời thường, vừa thiêng liêng.
Xem thêm
“Lời ru bão giông” – Từ cảm nhận đến vần thơ tri âm
Tập thơ Lời ru bão giông của Trần Hóa mở ra 59 câu chuyện đời đầy mất mát nhưng vẫn chan chứa ánh sáng nhân văn, niềm tin và tình yêu thương.
Xem thêm
Đến với bài thơ hay: “Chiều Ải Bắc tìm em”
Anh vẫn như nghe trong đá núi/ Âm vang rầm rập bước quân hành/ Anh vẫn như nhận ra nụ cười em/ Trong sắc hoa đào xứ sở…
Xem thêm
“Hai vệt nắng chiều” và cuộc ra ngoài tử biệt sinh ly
Với “Hai vệt nắng chiều”, Xuân Trường như đang cố níu giữ những mảng hồi quang và ông đã như thoát khỏi mình, thoát khỏi những rào cản thế tục để trải hết lòng mình, đặng làm tròn chức phận của một thi sĩ
Xem thêm
Trần Nguyệt Ánh với tập thơ Vọng núi
Theo dõi tình hình văn học mấy năm gần đây, thấy trong các nhà thơ trẻ Đăk Lăk, Trần Nguyệt Ánh có niềm đam mê, sự nỗ lực sáng tạo và tình yêu tha thiết với thơ. Chị viết đều tay, có nhiều tác phẩm thơ hay. Hành trình sáng tạo của Nguyệt Ánh cũng là hành trình tìm kiếm, khám phá, đào sâu vào bản ngã để khẳng định cái “tôi” đa tình, đa đoan và định hình một cá tính sáng tạo. Nhân Ngày Sách Việt Nam, 21/ 4/ 2022, tại Đường Sách thành phố Buôn Ma Thuột, nhà thơ Trần Nguyệt Ánh đã giới thiệu với bạn đọc hai tập thơ mới xuất bản: Miền gió say (NXB Hội Nhà văn, 2021) và Vọng núi (NXB Hội Nhà văn, 2022). Vọng núi là tập thơ thứ ba của Nguyệt Ánh, gồm 132 bài thơ 1 - 2 - 3, thể hiện nỗ lực đổi mới, trải nghiệm và sáng tạo của nhà thơ cả về nội dung cảm hứng cũng như tư duy nghệ thuật.
Xem thêm
Trúc Linh lan, nhà thơ của những thân phận đàn bà đa truân miền sông nước
Thơ ca - một thế giới thi ảnh đầy ma lực - bên cạnh sự truyền cảm sâu xa, thơ chính là sợi dây thần vô hình đầy linh động, kéo con người đứng lên từ bờ vực của vô vọng, khổ đau. Cái lạ kỳ của kẻ ăn thơ uống chữ là dù ở những khúc quanh nào của cuộc đời, họ cũng có thể tìm được một hướng đi. Dù trời có đổ lửa thì họ vẫn từ tốn tìm được cho mình một bóng râm. Và nhà thơ, không cần khua chiên gõ trống, họ lặng lẽ xới đất trồng hoa cho khu vườn nghệ thuật đầy giá trị nhân sinh của mình.
Xem thêm
Những ký tự dắt tay nhau đi về phía hoàng hôn
Sáng 23/9/2025, Nhóm “Bạn văn & Miền chữ” sẽ tổ chức ra mắt cuốn sách Chữ gọi mùa trăng của nhà thơ Triệu Kim Loan – hội viên Hội Nhà văn TP.HCM.
Xem thêm
Nguyễn Kim Thanh với hương đồng gió nội miền Tây
Trong mỗi chúng ta ai chẳng có một quê hương để thương để nhớ. Với nhà văn Nguyễn Kim Thanh thì đó là cả một vùng ký ức với bao kỷ niệm vui buồn nhung nhớ. Đó là cảnh sắc quê nhà với hai mùa mưa nắng, là tiếng bà ru cháu, mẹ ru con, là lời ca điệu lý vang vọng bên những dòng kinh. Đó là bến nước, dòng sông, là những giề lục bình trôi với bông tim tím, hay bông điển điển vàng, bông súng mùa nước nổi, là con cá lòng tong, con cá linh, cá rô, con tôm càng quẫy đạp. Đó là những phận người lưu lạc, bất hạnh trong chiến tranh hay trong cuộc mưu sinh nhưng không bao giờ lùi bước bi kịch cuộc đời. Họ vẫn luôn lạc quan yêu đời, vựợt lên mọi gian nan thử thách khi cuộc sống trở nên “không thể chịu được nữa”. Tập truyện ngắn và tản văn “Mùa cá lòng tong” của chị là bức tranh sống động của miệt quê Nam Bộ mang vẻ đẹp hương đồng gió nội như một hành trang theo mỗi bước chân chị đã qua.
Xem thêm
Chân dung Nguyễn Bính qua giai thoại văn học
Để đánh giá chân tài nhà thơ phải dựa vào trước tác của họ. Tuy vậy, nhiều khi căn cứ vào các cảnh huống sinh hoạt thường ngày, dựa vào những câu chuyện hoạt động văn nghệ đời thường của văn nghệ sĩ, mà người ta hay gọi là giai thoại, cũng giúp ta hiểu thêm cuộc đời và sáng tác của họ hơn. Hầu hết tác giả văn học Việt Nam đều có những giai thoại đáng nhớ, trong đó không thể không kể đến “thi sĩ chân quê” Nguyễn Bính.
Xem thêm
“Khoảng trời xanh ký ức” – khúc lắng đọng, yêu thương
Sau buổi ra mắt ấm áp tập thơ “Khoảng trời xanh ký ức” (30/5/2025), bài viết của TS. Hoàng Thị Thu Thủy tiếp tục khắc họa nét đẹp dung dị và giàu cảm xúc trong thơ Nguyễn Thị Phương Nam – một “nhật ký tâm hồn” chạm đến trái tim người đọc.
Xem thêm
Một cách nghĩ khác về tình yêu
Nhà văn Đỗ Viết Nghiệm với tham luận “Một cách nghĩ khác về tình yêu” mang đến nhiều gợi mở sâu sắc về cách nhìn và sức sáng tạo của tác phẩm.
Xem thêm
Nhà văn Mai Văn Tạo – Viết từ tấm lòng sâu nặng để tri ân nguồn cội
Vùng đất miền Tây Nam Bộ đã luôn ghi khắc văn nghiệp của các nhà văn kỳ cựu, đưa tên tuổi họ trở thành những nguồn sáng rạng rỡ với những trang viết đậm hồn đất và tình người của xứ sở nơi đây. Có thể kể đến nhà văn, nhà nghiên cứu, học giả Nguyễn Chánh Sắt, Nguyễn Hiến Lê, Nguyễn Văn Hầu…; các nhà văn Sơn Nam, Anh Đức, Trang Thế Hy, Nguyễn Quang Sáng, Lê Văn Thảo, Nguyễn Lập Em, Phạm Trung Khâu, Lê Đình Trường, Ngô Khắc Tài…; các nhà thơ Thanh Hải, Phạm Hữu Quang, Đinh Thị Thu Vân, Trịnh Bửu Hoài, Thu Nguyệt, Phạm Nguyên Thạch, Ngọc Phượng, Song Hảo…
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Việt Nam đương đại - một số xu hướng chủ yếu
Giữa lúc tiểu thuyết và phim Mưa đỏ của Chu Lai làm dấy lên nhiều tranh cãi về ranh giới giữa lịch sử và hư cấu, bài viết của PGS-TS Nguyễn Văn Dân đem lại một cái nhìn hệ thống về tiểu thuyết lịch sử Việt Nam đương đại.
Xem thêm
Khơi dậy sức sáng tạo văn học nghệ thuật trong lực lượng sáng tác trẻ ở miền núi - Thực tiễn và kỳ vọng
Cần phải làm gì, làm như thế nào để khơi dậy sức sáng tạo của những người sáng tác trẻ; để tạo môi trường nuôi dưỡng họ trở thành lực lượng sáng tác chuyên nghiệp?
Xem thêm
Thử giải mã ba nhà văn khó đọc ba miền
Ba miền đất nước, ba cá tính sáng tạo khác biệt – Nguyễn Bình Phương với “hiện thực lũy thừa”, Nhật Chiêu cùng “thể Sương” mơ huyền, và Ngô Phan Lưu qua “lối viết nông dân” thấm đẫm đời thường.
Xem thêm
Thoát khỏi thân phàm - Tiểu luận của Hồ Anh Thái
Bản năng tự vẫn nằm im cũng có khi bất ngờ trỗi dậy. Không phải là muốn chết. Chỉ là “một lúc” mà thôi. Được thoát ra khỏi thế giới này trong chốc lát, được thấy mình đã thoát hồn khỏi thân phàm, được thấy người ở lại người cười người khóc. Xong đâu đấy, ta trở lại, tái sinh, nhìn cuộc đời bằng cặp mắt mới. Cuộc đời dù có vắng ta cũng chẳng làm sao.
Xem thêm
Chạm thu - chạm ngưỡng cửa thu về
Chạm thu – tập thơ mới của bác sĩ, nhà thơ Mai Hữu Phước mang đến những chiêm nghiệm lắng sâu về đời người và tình thơ. Bài viết của Lê Bá Duy gợi mở một hành trình thi ca giàu cảm xúc, chân thành và đầy dư âm.
Xem thêm
“Tình đất biên cương” – Tập truyện giàu giá trị hiện thực và giá trị nhân văn
Những người từng quen biết và cùng công tác với anh luôn nhận thấy anh là một cán bộ gương mẫu, trách nhiệm, tác phong nhanh nhẹn, ngôn từ giao tiếp hoạt bát. Tuy nhiên, ít ai biết trong anh tiềm tàng một khả năng sáng tác văn chương như vậy. Khi hoàn thành nhiệm vụ công chức, được nhà nước cho nghỉ chế độ, cũng chính là lúc “anh hoa phát tiết”, các thể loại thơ, tản văn, truyện ký, tiểu thuyết,… được thể nghiệm và đáng nể nhất là hai tập sách dày dặn (Truyện ký Tình yêu người lính - NXB Thanh niên năm 2021, 364 trang và tiểu thuyết Hoa trong mắt bão - NXB Hội Nhà văn năm 2023, 570 trang) và hiện tại trên tay tôi là tập truyện ngắn Tình đất biên cương.
Xem thêm
Ẩn số đường đến thơ của Trần Hóa
Bài đăng Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam, số tháng 9/2025
Xem thêm