TIN TỨC
  • Lý luận - Phê bình
  • “Khảo nghiệm thẩm mỹ”: Chất trữ tình, nét chấm phá nữ quyền, tính tinh tế bẩm sinh qua ba bài “tình thi” của nữ sĩ Trần Mai Hường

“Khảo nghiệm thẩm mỹ”: Chất trữ tình, nét chấm phá nữ quyền, tính tinh tế bẩm sinh qua ba bài “tình thi” của nữ sĩ Trần Mai Hường

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2024-11-27 21:30:21
mail facebook google pos stwis
507 lượt xem

TUẤN TRẦN

Trần Mai Hường dùng ngày rộng tháng dài chỉ để yêu và được yêu. Tiếng thơ đó nâng đỡ cho đời và người nên đẹp và nhã, say đắm và lặng lẽ… dạt dào và đong đầy mật hoa. Thơ chị ở lại thời thiếu nữ đầy mộng mơ mà tràn dư những trận mưa tình ngọt ngào, êm say, có lúc cuồng quyến, dâng động.

Điều đặc biệt ở đây là cách tinh tế thắt bện “sợi tình tơ nghĩa” để luôn đứng giữa lằn ranh hiện đại và hậu hiện đại. Không nghiêng về phía nào. Không khí đương đại và tinh thần nữ tính trữ tình luôn đằm thắm, mượt mà, nhuốm đọng mà vuốt dịu cho những dòng thơ trở nên thơ mà cũng rất con người/ thật đàn bà… Tôi nhìn và nhận thơ chị, thật hay ở mảng viết cho anh, cho em và cho tình đời, tình người.


Nhà thơ Trần Mai Hường

Dùng anh để nghiệm đời, để chiêm ngắm thế thái nhân tình. Trần Mai Hường luôn ý thức sâu sắc về vai trò “thiếu phụ”. Luôn có cái cân nhắc, khiêm nhường và cái bản chất “hậu phương” của người nữ theo kịch nghệ Á Đông. Dẫu đang thời điểm em như “ngọc biếc”, “bừng men” và hiểu thấu lòng đời cũng như đã phơi trải tấm thân này, trái tim này: “Này anh này anh, này anh” cho bao cuộc lật trở tìm yêu ở đời.

Nghiệm riêng để thấu lòng chung, để hiểu về được mất/ thắng thua. Và em khi với anh sẽ “tự thua” bởi suy cho cùng thượng đế tạo ra em bằng sườn anh. Em là “đồ chơi” của anh nhưng cũng là một phần sự sống thiêng liêng trong anh… Suốt đời em đi tìm “nghiệm riêng” nhưng đồng quy vào anh mới ra lẽ chung- riêng.

Khi nói về anh, em và để nghiệm sinh và nghiệm mình giọng thơ Trần Mai Hường rất tế vi và “ngọa ngôn”. Mọi sự khiêm nhường đều có chủ đích, mọi lời nhẹ nhàng đều ẩn tàng sự “táo tợn”. Bọc trong cái nữ tính là “quyền lực” thần bí nơi trái tim em. Trái tim có thể “bắt anh” phải ngả nghiêng nhưng em không diễn đạt và phô bày hết cái tiềm tàng vạn năng trong tình em mà đằm dịu, mà ngọt nhạt mà nên hương vị của tình yêu và sự hi sinh, cùng lòng bao dung, độ tha lớn lao cho anh. Em là người phụ nữ của hôm nay đẹp như ru lòng anh vào cõi mộng.

 

Suốt đời tìm một nghiệm riêng

Em mang đánh cược những thiêng liêng mình

 

Này anh này anh này anh

Hãy lên ngọc biếc cho xanh âm thầm

 

Cho thôi chốt cửa, lặng câm

Tự thua em sẽ tự cầm cố em

 

Cho thôi hoá thạch. Bừng men

Cho mây quỳ gối bên thềm chung chiêng

 

Bao giờ tìm được nghiệm riêng

Em thôi xúc xắc với duyên phận mình...

                        (Nghiệm riêng)

"Chỉ cần anh thấu đủ/ em đã thừa bão giống" là cái mà chủ thể trữ tình đã "nghiệm": Sau một đời yêu về trên mái tóc, bờ môi, hương thơm bàn tay... em lục lại bao "mịn thơm" quá khứ "Tận sâu lặng thinh anh""sâu tận hững hờ em".

"Lặng thinh", "hững hờ" thuộc về miền "đất thiêng" của tình yêu. Nơi đó không còn những hờn hận, mãnh liệt của buổi ban đầu mà đi vào trầm mặc nhìn lại một thời tình đã từng lên ngôi. Nay đã qua mùa giông bão tình lắng lại nơi tận bể sâu mà không cần thể hiện ra nữa. Ta đã trở về với "quan ái" im vắng bọc vây trong một lý trí biết buông neo và tha thứ. Cảm tưởng về giai điệu "Tình ta như dòng sông/ đã qua mùa giông bão"... Thơ Trần Mai Hường khi viết về anh và em luôn có kết nối, kế thừa với nữ sĩ Xuân Quỳnh nhưng với giọng điệu giăng tỏa, cô nén, chất chứa và run ngân hơn.

Trần Mai Hường đã đưa không khí đương đại tràn ngập trong thơ. Cõi yêu của trời nay khác với thời xưa luôn dùng tấm liệm chứa chan phủ lên bao nhẹ nhàng lưu luyến. Luôn thấy "cá tính tình yêu mạnh mẽ", cái "nghiệm riêng", cái khác biệt, cái "di hài của trái tim" yêu mạnh mẽ và bền bỉ trong tấm lòng tha thiết, trong đẹp vô ngần. Ở đây ta thấy được cái "chừng mực", "vừa đủ" trong dung nhận quá khứ và tiếp nhận hiện tại của một giọng thơ luôn lý trí và không lẫn vào đâu được.

 

Tận sâu lặng thinh anh

những phiêu bồng ủ lửa

Sâu tận hững hờ em

mùa thương vừa ngậm sữa

 

Bao mịn thơm quá khứ

dệt muôn sắc cầu vồng

Chỉ cần anh thấu đủ

em đã thừa bão giông...

                (Với anh)

Chính vì cái "chừng mực" những khoảng "lưng chừng", cách đo lường ước lệ với tình anh, tình em, tình đất và người đó mà tiếng thơ chị chẳng bao giờ hết "thắc mắc", "mơ tưởng" luôn tự tạo ra không gian "tâm tưởng" đầy những hỏi han, "chừa" ra một lối, những khoảng trống quay cuồng chẳng cần phân định lối ra để em luôn được "trách móc", như cái cớ để "dan díu".

 

Xếp hàng trong điện thoại em

Là bao mê đắm ngọt mềm - ngày xưa...

 

Mình thiêu thân đã đủ vừa

Bao nguy nga cũ

Xin chừa lối thương

 

Dòng tin một thuở lừng hương

Lại toan tà nghịch

Lại dường như im

 

Lại - em - sấp - ngửa - nổi - chìm

Bơi trong sóng chữ biết tìm đâu phao...

 

Đừng anh

Đừng vỗ về nhau

Hạ huyền

Em đợi chân cầu

Được không?

                      (Xin chừa lối thương)

Rõ ràng không phải xếp hàng trong thư tình hay thơ tình mà là "điện thoại"_bối cảnh của hiện đại. Ta thấy hiện ra: ảnh, hình, tình, có ngôn ngữ của những tin nhắn yêu đương thấm đượm. Thậm chí cả những "video clip" ái và yêu nâng niu và vỗ về. Một câu thơ ngắn thi nhân đã phơi kịch bao thi vị của tình yêu. Gắn thiết với cuộc sống số hóa hôm nay, cách yêu của anh và em cũng được lưu đặt mã hóa trong biểu tượng của "vũ trụ": “điện thoại".

"Mình thiêu thân đã đủ vừa" là lời nhắc anh về "ái tình là rượu ngọt nhưng uống quá nhiều sẽ say độc"? Ý thơ mang tính "nhắn nhủ" mà lại "gợi cảm" và "khêu khích". Thật hay cho cách xếp đặt câu chữ, "ngụy ngôn" vô cùng cho cái khát khao "nửa chính, nửa tà". Em quá "đa sự" đưa anh vào "cùng cốc" của tình yêu cuồng ảo... lạc vào ánh mắt đó, cơn say theo suốt đời.

Sau tất cả em vẫn muốn "hư" chờ anh nơi "chân cầu" lúc "hạ huyền": "Hạ huyền" là "mật ngôn tình yêu". Là từ em chưng cất trong "cõi riêng" nơi mình để nói cho anh và chỉ mình anh hiểu mà thôi...Trong cõi "Hạ huyền" đó em lần theo hương tình cũ mà tìm thấy anh sau bao ngày "bơi trong sóng chữ"…

Phải nói rằng thơ Trần Mai Hường là "mật thư của tình yêu". Như giọt ngọc rơi trên phiến lá, pha hương những giọt mật đầy, như nơi giọt mắt rơi em khóc và cười rồi tâm sự bao lời được mất. Tình anh và em đã từng hóa đầm lầy mặn chát bởi bao giọt lệ cay đắng nhưng em không chịu để thành dòng sông chết. Luôn ý thức khuấy đảo, bao dung, thấu hiểu, nâng niu, quý dữ cho trong lại vô ngần. Lối lựa lọc và xếp đặt câu chữ gần như chính xác tuyệt đối, trải nghiệm thơ chị thực sự tôi say mê đến muốn lên cơn sốt giảng đọc cho khôn cùng thiên hạ những tấm lòng yêu khát khao giảo hảo.​

Bài viết liên quan

Xem thêm
Viết cho “Khúc nhen chiều”– vệt khói dĩ vãng đậm màu thực tại
Khúc nhen chiều không chỉ là tập thơ đẫm màu khói sương mà còn là cuộc “truy vấn” không ngừng của Vũ Xuân Hương với chính mình và đời sống.
Xem thêm
Nguyễn Thị Thúy Hạnh - Hành trình chữ đến thế giới thơ
Hành trình thơ của Nguyễn Thị Thúy Hạnh trước hết khẳng định một tinh thần hiện sinh rõ nét. Ở đó, con người – đặc biệt là người nữ – luôn hiện diện trong trạng thái bất an, tổn thương, đồng thời mang khát vọng vượt thoát và kiếm tìm hạnh phúc. Chữ trở thành nơi lưu trú của nỗi cô đơn, đồng thời là phương tiện giúp nhân vật trữ tình phục sinh và tiếp tục hiện hữu trong một thế giới nhiều biến động, đổ vỡ.
Xem thêm
Lòng Mẹ - Mạch nguồn của “Chữ gọi mùa trăng”
Bằng trái tim giàu cảm thông, nhà thơ Phan Thanh Tâm – tác giả của 7 tập truyện ngắn và thơ thiếu nhi – đã tìm thấy ở Chữ gọi mùa trăng hình tượng người Mẹ vừa đời thường, vừa thiêng liêng.
Xem thêm
“Lời ru bão giông” – Từ cảm nhận đến vần thơ tri âm
Tập thơ Lời ru bão giông của Trần Hóa mở ra 59 câu chuyện đời đầy mất mát nhưng vẫn chan chứa ánh sáng nhân văn, niềm tin và tình yêu thương.
Xem thêm
Đến với bài thơ hay: “Chiều Ải Bắc tìm em”
Anh vẫn như nghe trong đá núi/ Âm vang rầm rập bước quân hành/ Anh vẫn như nhận ra nụ cười em/ Trong sắc hoa đào xứ sở…
Xem thêm
“Hai vệt nắng chiều” và cuộc ra ngoài tử biệt sinh ly
Với “Hai vệt nắng chiều”, Xuân Trường như đang cố níu giữ những mảng hồi quang và ông đã như thoát khỏi mình, thoát khỏi những rào cản thế tục để trải hết lòng mình, đặng làm tròn chức phận của một thi sĩ
Xem thêm
Trần Nguyệt Ánh với tập thơ Vọng núi
Theo dõi tình hình văn học mấy năm gần đây, thấy trong các nhà thơ trẻ Đăk Lăk, Trần Nguyệt Ánh có niềm đam mê, sự nỗ lực sáng tạo và tình yêu tha thiết với thơ. Chị viết đều tay, có nhiều tác phẩm thơ hay. Hành trình sáng tạo của Nguyệt Ánh cũng là hành trình tìm kiếm, khám phá, đào sâu vào bản ngã để khẳng định cái “tôi” đa tình, đa đoan và định hình một cá tính sáng tạo. Nhân Ngày Sách Việt Nam, 21/ 4/ 2022, tại Đường Sách thành phố Buôn Ma Thuột, nhà thơ Trần Nguyệt Ánh đã giới thiệu với bạn đọc hai tập thơ mới xuất bản: Miền gió say (NXB Hội Nhà văn, 2021) và Vọng núi (NXB Hội Nhà văn, 2022). Vọng núi là tập thơ thứ ba của Nguyệt Ánh, gồm 132 bài thơ 1 - 2 - 3, thể hiện nỗ lực đổi mới, trải nghiệm và sáng tạo của nhà thơ cả về nội dung cảm hứng cũng như tư duy nghệ thuật.
Xem thêm
Trúc Linh lan, nhà thơ của những thân phận đàn bà đa truân miền sông nước
Thơ ca - một thế giới thi ảnh đầy ma lực - bên cạnh sự truyền cảm sâu xa, thơ chính là sợi dây thần vô hình đầy linh động, kéo con người đứng lên từ bờ vực của vô vọng, khổ đau. Cái lạ kỳ của kẻ ăn thơ uống chữ là dù ở những khúc quanh nào của cuộc đời, họ cũng có thể tìm được một hướng đi. Dù trời có đổ lửa thì họ vẫn từ tốn tìm được cho mình một bóng râm. Và nhà thơ, không cần khua chiên gõ trống, họ lặng lẽ xới đất trồng hoa cho khu vườn nghệ thuật đầy giá trị nhân sinh của mình.
Xem thêm
Những ký tự dắt tay nhau đi về phía hoàng hôn
Sáng 23/9/2025, Nhóm “Bạn văn & Miền chữ” sẽ tổ chức ra mắt cuốn sách Chữ gọi mùa trăng của nhà thơ Triệu Kim Loan – hội viên Hội Nhà văn TP.HCM.
Xem thêm
Nguyễn Kim Thanh với hương đồng gió nội miền Tây
Trong mỗi chúng ta ai chẳng có một quê hương để thương để nhớ. Với nhà văn Nguyễn Kim Thanh thì đó là cả một vùng ký ức với bao kỷ niệm vui buồn nhung nhớ. Đó là cảnh sắc quê nhà với hai mùa mưa nắng, là tiếng bà ru cháu, mẹ ru con, là lời ca điệu lý vang vọng bên những dòng kinh. Đó là bến nước, dòng sông, là những giề lục bình trôi với bông tim tím, hay bông điển điển vàng, bông súng mùa nước nổi, là con cá lòng tong, con cá linh, cá rô, con tôm càng quẫy đạp. Đó là những phận người lưu lạc, bất hạnh trong chiến tranh hay trong cuộc mưu sinh nhưng không bao giờ lùi bước bi kịch cuộc đời. Họ vẫn luôn lạc quan yêu đời, vựợt lên mọi gian nan thử thách khi cuộc sống trở nên “không thể chịu được nữa”. Tập truyện ngắn và tản văn “Mùa cá lòng tong” của chị là bức tranh sống động của miệt quê Nam Bộ mang vẻ đẹp hương đồng gió nội như một hành trang theo mỗi bước chân chị đã qua.
Xem thêm
Chân dung Nguyễn Bính qua giai thoại văn học
Để đánh giá chân tài nhà thơ phải dựa vào trước tác của họ. Tuy vậy, nhiều khi căn cứ vào các cảnh huống sinh hoạt thường ngày, dựa vào những câu chuyện hoạt động văn nghệ đời thường của văn nghệ sĩ, mà người ta hay gọi là giai thoại, cũng giúp ta hiểu thêm cuộc đời và sáng tác của họ hơn. Hầu hết tác giả văn học Việt Nam đều có những giai thoại đáng nhớ, trong đó không thể không kể đến “thi sĩ chân quê” Nguyễn Bính.
Xem thêm
“Khoảng trời xanh ký ức” – khúc lắng đọng, yêu thương
Sau buổi ra mắt ấm áp tập thơ “Khoảng trời xanh ký ức” (30/5/2025), bài viết của TS. Hoàng Thị Thu Thủy tiếp tục khắc họa nét đẹp dung dị và giàu cảm xúc trong thơ Nguyễn Thị Phương Nam – một “nhật ký tâm hồn” chạm đến trái tim người đọc.
Xem thêm
Một cách nghĩ khác về tình yêu
Nhà văn Đỗ Viết Nghiệm với tham luận “Một cách nghĩ khác về tình yêu” mang đến nhiều gợi mở sâu sắc về cách nhìn và sức sáng tạo của tác phẩm.
Xem thêm
Nhà văn Mai Văn Tạo – Viết từ tấm lòng sâu nặng để tri ân nguồn cội
Vùng đất miền Tây Nam Bộ đã luôn ghi khắc văn nghiệp của các nhà văn kỳ cựu, đưa tên tuổi họ trở thành những nguồn sáng rạng rỡ với những trang viết đậm hồn đất và tình người của xứ sở nơi đây. Có thể kể đến nhà văn, nhà nghiên cứu, học giả Nguyễn Chánh Sắt, Nguyễn Hiến Lê, Nguyễn Văn Hầu…; các nhà văn Sơn Nam, Anh Đức, Trang Thế Hy, Nguyễn Quang Sáng, Lê Văn Thảo, Nguyễn Lập Em, Phạm Trung Khâu, Lê Đình Trường, Ngô Khắc Tài…; các nhà thơ Thanh Hải, Phạm Hữu Quang, Đinh Thị Thu Vân, Trịnh Bửu Hoài, Thu Nguyệt, Phạm Nguyên Thạch, Ngọc Phượng, Song Hảo…
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Việt Nam đương đại - một số xu hướng chủ yếu
Giữa lúc tiểu thuyết và phim Mưa đỏ của Chu Lai làm dấy lên nhiều tranh cãi về ranh giới giữa lịch sử và hư cấu, bài viết của PGS-TS Nguyễn Văn Dân đem lại một cái nhìn hệ thống về tiểu thuyết lịch sử Việt Nam đương đại.
Xem thêm
Khơi dậy sức sáng tạo văn học nghệ thuật trong lực lượng sáng tác trẻ ở miền núi - Thực tiễn và kỳ vọng
Cần phải làm gì, làm như thế nào để khơi dậy sức sáng tạo của những người sáng tác trẻ; để tạo môi trường nuôi dưỡng họ trở thành lực lượng sáng tác chuyên nghiệp?
Xem thêm
Thử giải mã ba nhà văn khó đọc ba miền
Ba miền đất nước, ba cá tính sáng tạo khác biệt – Nguyễn Bình Phương với “hiện thực lũy thừa”, Nhật Chiêu cùng “thể Sương” mơ huyền, và Ngô Phan Lưu qua “lối viết nông dân” thấm đẫm đời thường.
Xem thêm
Thoát khỏi thân phàm - Tiểu luận của Hồ Anh Thái
Bản năng tự vẫn nằm im cũng có khi bất ngờ trỗi dậy. Không phải là muốn chết. Chỉ là “một lúc” mà thôi. Được thoát ra khỏi thế giới này trong chốc lát, được thấy mình đã thoát hồn khỏi thân phàm, được thấy người ở lại người cười người khóc. Xong đâu đấy, ta trở lại, tái sinh, nhìn cuộc đời bằng cặp mắt mới. Cuộc đời dù có vắng ta cũng chẳng làm sao.
Xem thêm
Chạm thu - chạm ngưỡng cửa thu về
Chạm thu – tập thơ mới của bác sĩ, nhà thơ Mai Hữu Phước mang đến những chiêm nghiệm lắng sâu về đời người và tình thơ. Bài viết của Lê Bá Duy gợi mở một hành trình thi ca giàu cảm xúc, chân thành và đầy dư âm.
Xem thêm
“Tình đất biên cương” – Tập truyện giàu giá trị hiện thực và giá trị nhân văn
Những người từng quen biết và cùng công tác với anh luôn nhận thấy anh là một cán bộ gương mẫu, trách nhiệm, tác phong nhanh nhẹn, ngôn từ giao tiếp hoạt bát. Tuy nhiên, ít ai biết trong anh tiềm tàng một khả năng sáng tác văn chương như vậy. Khi hoàn thành nhiệm vụ công chức, được nhà nước cho nghỉ chế độ, cũng chính là lúc “anh hoa phát tiết”, các thể loại thơ, tản văn, truyện ký, tiểu thuyết,… được thể nghiệm và đáng nể nhất là hai tập sách dày dặn (Truyện ký Tình yêu người lính - NXB Thanh niên năm 2021, 364 trang và tiểu thuyết Hoa trong mắt bão - NXB Hội Nhà văn năm 2023, 570 trang) và hiện tại trên tay tôi là tập truyện ngắn Tình đất biên cương.
Xem thêm